„Stosowanie przemocy wynika najczęściej z niemożności rozwiązania przez ludzi podstawowych problemów swojego życia, z niemożności kochania innych, nieumiejętności kochania innych, nieumiejętności zrealizowania własnych możliwości. Nie mogąc kochać, człowiek zaczyna poniżać innych ludzi i sprawiać im ból”.
Erich Fromm
Czym jest przemoc w rodzinie?
Przemoc domowa jest zjawiskiem złożonym, obejmujący różne typy zachowań i reakcji, odwołujących się przede wszystkim do przemocy fizycznej, psychicznej, ekonomicznej, seksualnej oraz zaniedbania psychicznego i fizycznego członków danej rodziny przez ich bliskich. Nieznajomość form i postaci, jakie przyjmować może przemoc domowa, utrudnia jej wykryci i zdiagnozowanie. Dotyczy to zwłaszcza osób jej doświadczających, które nie zdają sobie sprawy z bycia ofiarą przemocy domowej, godząc się na tego konsekwencje.
Przemoc w rodzinie charakteryzuje się tym, że:
- Jest zjawiskiem wynikającym z działania człowieka - działanie lub zaniechanie działań jest dokonywane przez jednego członka rodziny przeciwko pozostałym;- Jest intencjonalna – działanie zamierzone, mające na celu kontrolowanie i podporządkowanie ofiary;- Narusza prawa i dobra osobiste ofiary - sprawca wykorzystuje przewagę siły, narusza podstawowe prawa człowieka, np.: prawo do nietykalności fizycznej, godności, szacunku;- Powoduje cierpienie i ból - sprawca naraża zdrowie i życie ofiary, doświadczanie cierpienia sprawia, że ofiara ma mniejszą zdolność do samoobrony;- Istnieje asymetria sił – ofiara jest słabsza, a sprawca silniejszy.
Przemoc w rodzinie może przybierać różne formy:
- PRZEMOC FIZYCZNA - obejmuje wszelkie działania, które wyrządzają ból i cierpienie fizyczne, np.: popychanie, szarpanie, niejednokrotnie z użyciem broni oraz ostrych narzędzi (np. kija). Te forma przemocy jest niezwykle niebezpieczna, gdyż najczęściej pozostawia ślady nie tylko postaci obrażeń, ale również może ona doprowadzić do śmierci ofiary.- PRZEMOC PSYCHICZNA –objawia się w wszelkiego typu wyzwiskach, pogróżkach, ponizaniu, upokarzaniu oraz nękaniu przez bliską osobę. Może ona objawiać się w takich zrachowaniach przejawianych przez członków danej rodziny jak: wywieranie presji na bliskich, szantażowaniu ich znęcania się nas zwierzętami, izolowaniu członków rodziny od innych wspólnot, ograniczeniu snu, niszczeniu przedmiotów należących do konkretnych osób oraz groźbach użycia przemocy. Jedną z form przemocy jest nadopiekuńczość przejawiająca się w dążeniu do ograniczenia samodzielności poszczególnych członków rodziny w różnych obszarach życia społecznego. U ofiar tego rodzaju zachowań obserwuje się strach i przerażenie, stany lękowe, stale utrzymujące się poczucie zagrożenia i niepewności, a także zaniżoną samoocenę, depresję oraz bezradność, które mogą prowadzić do chorób psychicznych, samookaleczania się, a niekiedy do samobójstw.
-PRZEMOC EKONOMICZNA objawia się m.in. w ograniczaniu swobody w dysponowaniu własnymi pieniędzmi, nadmiernej kontroli i podejrzliwości w zakresie zarządzania swoją własnością przez członków dane rodziny, odbieraniu należących do nich pieniędzy lub przedmiotów oraz uniemożliwianiu podjęcia lub kontynuowania pracy.
- PRZEMOC SEKSUALNA przybiera postać formy agresji seksualnej, w tym nakłaniania do czynności o charakterze seksualnym, dotykania wbrew woli w miejscach intymnych, ale także zmuszania do prostytucji, zachowań seksualnych z udziałem osób trzecich.
- PRZEMOC W POSTACI ZANIEDBANIA , przyjmująca postać ciągłego niezaspokajania podstawowych biologicznych i psychicznych potrzeb członków danej rodziny przez sprawujących nad nimi opiekę bliskich. Ten rodzaj przemocy domowej może mieć formę niedożywienia dzieci, niewłaściwej opieki higienicznej nad osobami starszymi bądź niepełnosprawnymi (zaniedbanie fizyczne), ale także lekceważenia emocjonalnego, psychicznego oraz nieokazywania uczuć (zaniedbanie psychiczne).
Sprawdź, czy doznajesz przemocy. Spróbuj odpowiedzieć na poniższe pytania.
CZY ZDARZA CI SIĘ, ŻE KTOŚ BLISKI:-
Odpycha Cię, policzkuje, uderza, szarpie?-
Traktuje Cię w sposób, który Cię rani?-
Obrzuca Cię obelgami, wyzwiskami?-
Zmusza Cię do robienia rzeczy, które Cię poniżają?-
Nie pozwala Ci widywać się z przyjaciółmi i rodziną?-
Grozi, że Cię zabije lub zrani?
- Zabiera Ci pieniądze, każe o nie prosić?
- Niszczy Twoją własność?
Jeśli odpowiedziałaś/odpowiedziałeś twierdząco choć na jedno pytanie, istnieje duże prawdopodobieństwo, że doznajesz przemocy w rodzinie.
Co możesz zrobić, jeśli jesteś ofiarą przemocy:
- Zgłoś się do pracownika socjalnego w swoim rejonie, który może skierować Cię do odpowiedniej instytucji.
- Poinformuj o fakcie znęcania się nad Tobą i Twoją rodziną Policję lub Prokuraturę.
- Jeżeli doznajesz przemocy i wzywasz Policję, poproś policjanta o wypełnienie tzw. Niebieskiej Karty.
- Jeżeli zostałaś pobita/y, jeśli zostały pobite Twoje dzieci, zgłoś się na pogotowie i poproś lekarza o obdukcję.
Nadużywanie alkoholu a przemoc:
Często zdarza się, że przemoc w rodzinie jest związana z nadużywaniem alkoholu. Osoby znajdujące się w stanie nietrzeźwości tracą samokontrolę i mogą zachowywać się w nieprzewidywalny sposób. Pod wpływem alkoholu zanikają istniejące w człowieku hamulce, wewnętrzne zakazy krępujące jego zachowanie. Częste nadużywanie alkoholu prowadzi do nasilenia się zachowań agresywnych. Nawet osoba uznawana normalnie za spokojną i opanowaną, w stanie upojenia alkoholowego, może stosować przemoc niszcząc swoją rodzinę. Mimo, iż pijany człowiek nie potraf logicznie myśleć, rozumieć i oceniać swoich czynów oraz nie docierają do niego racjonalne argumenty, to nie można jednak w żaden sposób usprawiedliwiać jego agresywnych zachowań. Uzależnienie od alkoholu sprawcy przemocy nie jest okolicznością łagodzącą. To sam sprawca, wprowadzając się w stan nietrzeźwości, jest w pełni odpowiedzialny za swoje czyny. Musisz pamiętać, że uzależnienie od alkoholu wywiera zły wpływ nie tylko na osobę, która pije, ale stanowi poważne zagrożenie dla innych członków rodziny. Życie z alkoholikiem może doprowadzić do współuzależnienia. Stan taki jest bardzo niebezpieczny, gdyż podtrzymuje picie i utrudnia wyjście z nałogu. Zarówno osoby uzależnione jak i współuzależnione wymagają specjalistycznej pomocy terapeutycznej. Nie jest łatwo przyznać się do tego, że w rodzinie występuje problem alkoholu i przemocy. Wstyd, że w rodzinie ma się kogoś, kto pije i terroryzuje swoich bliskich, obawa przed reakcją otoczenia, strach przed zemstą dręczyciela czy nieracjonalne poczucie bycia współwinnym przeszkadza w zwróceniu się po pomoc. Jeśli w Twojej rodzinie występuje problem alkoholu i przemocy, nie szukaj rad u osób niekompetentnych. Ratuj zdrowie swoje i swojej rodziny – zwróć się po pomoc do instytucji, które profesjonalnie zajmują się leczeniem uzależnienia i przemocy.
Pomoc i wsparcie osobom uzależnionym świadczą miedzy innymi:
1. poradnie odwykowe – prawie wszystkie tego typu placówki prowadzą programy dla rodzin, na które składa się edukacja na temat choroby alkoholowej oraz terapia indywidualna i grupowa;
2. grupy AA i grupy rodzinne Al-Anon – są to grupy wsparcia dla osób uzależnionych i rodzin Anonimowych Alkoholików, gdzie osoby dotknięte nadmiernym piciem swoim lub kogoś bliskiego, dzieląc się przeżyciami i doświadczeniami, uzyskują ulgę, wsparcie i potrzebne informacje jak żyć dalej w tej trudnej sytuacji, w której się znalazły;
3. Gminne Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych – udzielają porad prawnych i informacji o możliwościach uzyskania pomocy w sytuacjach uzależnienia od alkoholu i przemocy w rodzinie.
Przemoc to przestępstwo!
art. 207 §1 k.k. Znęcanie się fizyczne lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny - podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat (ścigane z urzędu)*.
190 § 1. Kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2(ściganie na wniosek pokrzywdzonego)**.
art. 191 §1 k.k. Kto stosuje przemoc wobec osoby lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia - podlega karze pozbawienia wolności do lat 3 (ścigane z urzędu)*.
art. 197 §1 k.k. Kto przemocą lub groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do obcowania płciowego, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10 (ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego)**.
art. 209 §1 k.k. Kto uporczywie uchyla się od wykonywania ciążącego na nim z mocy ustawy lub orzeczenia sądowego obowiązku opieki przez nie łożenie na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby i przez to naraża ją na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych - podlega karze pozbawienia wolności do lat 2 (ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego)**.
* ściganie z urzędu polega na tym, że prokurator i policja prowadzą postępowanie niezależnie od woli i zgody osoby pokrzywdzonej. Wycofanie skargi lub odmowa zeznań nie jest podstawą do umorzenia postępowania, jeśli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniono przestępstwo.
** ściganie na wniosek polega na tym, że bez wniosku osoby pokrzywdzonej postępowanie w danej sprawie nie może być wszczęte.
Opracowano na podstawie:
- www.niebieskalinia.pl
- mpips.gov.pl
- Przemoc w rodzinie. Poradnik dla osób doznających przemocy w rodzinie.
PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY I OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE NA TERENIE GMINY BABICE NA LATA 2011 – 2020R.
Ośrodek Pomocy Społecznej w Babicach opracował Program Przeciwdziałania Przemocy i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na terenie gminy Babice na lata 2011 – 2020r.
Program kierowany jest do mieszkańców Gminy Babice:
- osoby doznające przemocy w rodzinie i ich członkowie,
- osoby stosujące przemoc w rodzinie,
- społeczność lokalna- mieszkańcy gminy Babice,
- przedstawiciel instytucji i służb zobowiązanych do udzielania pomocy.
Cel główny programu:
1. Skuteczny system przeciwdziałania przemocy w rodzinie i ochrona osób doznających przemocy
Cele szczegółowe programy:
1. Profilaktyka i edukacja społeczna,
2. Ochrona i pomoc osobą dotkniętym przemocą w rodzinie.
3. Oddziaływania na osoby stosujące przemoc w rodzinie.
4. Współpraca służb na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie i ochrony ofiar przemocy.
Priorytety :
Profilaktyka przemocy w rodzinie
Ochrona i pomoc osobą dotkniętym przemocą w rodzinie
Oddziaływania na osoby stosujące przemoc w rodzinie
Współpraca służb na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie i ochrony ofiar przemocy
Przewidywane efekty realizacji programu:
- Zmniejszenie rozmiarów zjawiska przemocy domowej.
-Zwiększenie skuteczności i dostępności pomocy.
-Zmniejszenie negatywnych następstw dla ofiar i świadków przemocy w rodzinie.
-Spadek Liczby przypadków przemocy w rodzinie.
-Spadek liczby rodzin, w których interwencje podejmowane są wielokrotnie.
-Zwiększenie społecznej wrażliwości i zaangażowania w problematykę przeciwdziałania przemocy.
-Zwiększenie wiedzy społeczeństwa na temat zjawiska przemocy w rodzinie.
Rada Gminy Babice podjęła w dniu 25 lutego 2011r. uchwałę Nr VII/31/2011 w sprawie trybu i sposobu powoływania i odwoływania członków Zespołu Interdyscyplinarnego oraz szczegółowych warunków jego funkcjonowania
Na jej podstawie powołano Gminny Zespół Interdyscyplinarny w Babicach, w skład którego wchodzą przedstawiciele jednostek, organizacji i instytucji określonych w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.
Skład Zespołu Interdyscyplinarnego przedstawia się następująco:
1. Pani Katarzyna Augustynek
2. Pani Edyta Kocot
jako przedstawicielki jednostek organizacyjnych pomocy społecznej;
3. Mł. Aspirant Michał Strączek
4. St. Sierżant Michał Nykiel
jako przedstawiciele Policji;
5. Pani Beata Rusek
6. Pani Teresa Haber
7. Pani Halina Glistak
8. Pani Aleksandra Broczkowska
9. Pani Agnieszka Ząbek
10. Pani Jolanta Piłat – Korpała
jako przedstawicielki oświaty;
11. Pani Amelia Buczek
jako przedstawicielka Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych;
12. Pani Iwona Tarabuła
jako przedstawicielki ochrony zdrowia;
13. Pani Beata Szala
14. Pani Elżbieta Pędziałek-Kunert
jako kuratorów sądowych;
15. Pani Genowefa Brandys
jako przedstawicielka organizacji pozarządowych;
Osoby chętne do skorzystania z pomocy mogą zgłaszać się do Punktu Konsultacyjnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Babicach przy ul. Krakowskiej 47 – budynek poczty, banku, biblioteki (II piętro), gdzie można uzyskać darmową pomoc prawną i psychologiczną:
Dyżur psychologa – Pani Edyta Kocot:
Poniedziałek 7:00 – 11:00 dyżur
Dyżur radcy prawnego – Pan Paweł Głownia:
Piątek Każdy pierwszy piętek miesiąca 16:30 – 18:30
telefon: 514 253 801
Gdzie jeszcze można zgłosić popełnione przestępstwo?
1. Komisariat Policji w Alwerni ul. Korycińskiego 12, 32-566 Alwernia tel. 12/283-12-07, 283-31-97.
2. Prokuratura Rejonowa w Chrzanowie ul. Grunwaldzka 6, tel. 623-44-30, 623-49-17. Godziny urzędowania: poniedziałki od 7.45 – 18.00 od wtorku do piątku 9:00 - 15:45
3. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Babicach, ul. Krakowska 56, 32-551 Babice, tel. 32 613-40-50 wew. 82.
4. Pedagodzy szkolni – jeśli ofiarami przemocy są dzieci.
5. Ośrodek Zdrowia - kiedy osoba pokrzywdzona potrzebuje potwierdzenia doznanych obrażeń.
WAŻNE TELEFONY I ADRESY
1. Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia" - pomoc ofiarom przemocy w rodzinie, tel. 801 120 002 (czynne codziennie w godz. 12:00 - 18:00).
2. Anonimowa policyjna linia specjalna, połączenie bezpłatne, czynne całą dobę, tel. 800 120 148
3. Rzecznik Praw Obywatelskich - ochrona praw człowieka i obywatela, pomoc ofiarom przestępstw, działania na rzecz dzieci i młodzieży, 0 800 676 676; e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. , www.rpo.gov.pl
4. Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Chrzanowie, ul. M. Skłodowskiej-Curie 10, 32 -500 Chrzanów, tel. 32 646 71 85
5. Stowarzyszenie "Przyjaźni miastu", Chrzanów, Rynek 17, tel. 504 003 428, jednym z celów działalności jest udzielanie bezpłatnych porad prawnych osobom fizycznym
6. Informacja medyczna, Kraków, tel. 12-661-22-40.
7. Bezpłatna, ogólnopolska poradnia telefoniczna dla osób przeżywających kryzys emocjonalny 116 123, dostępna od poniedziałku do piątku, w godzinach od 14:00 do 22:00.
8. www.wsparcie.org - strona internetowa poruszająca tematykę przemocy.
9. www.pokrzywdzeni.gov.pl – strona zawiera m. in. wzory dokumentów oraz informator dla pokrzywdzonego.